Parowski i mit orgazmu – o seksualności w cyberkulturze

Seksualność w świecie nowoczesnych technologii staje się przestrzenią nieustannego dialogu między kulturą, technologią a ludzkimi potrzebami. Wiesław Kot i Juliusz Parowski, w kontekście swojej działalności publicystycznej, otwarcie poruszali zagadnienie seksualności w cyberkulturze, demaskując nie tylko jej powierzchowność, ale i głęboko zakorzenione stereotypy społeczne, w tym tzw. „mit orgazmu”.

Cyberkultura – kiedy technologia miesza się z cielesnością

Cyberkultura to pojęcie, które oznacza sposób, w jaki technologia cyfrowa przenika naszą codzienność, również w kontekście życia seksualnego i intymności. Dzisiejsza seksualność coraz częściej rozwija się równolegle w świecie realnym i cyfrowym. Od komunikatorów online, przez aplikacje randkowe, aż po wirtualną rzeczywistość – nowe narzędzia zmieniają nasze postrzeganie pożądania, przyjemności i relacji międzyludzkich.

Zjawiska takie jak seksualność cyfrowa czy intymność na odległość ukazują, że technologia nie tylko ułatwia kontakt, ale jednocześnie redefiniuje pojęcia takiej jak bliskość, tożsamość płciowa i pożądanie. W tym kontekście coraz częściej mówi się o społecznym konstruowaniu seksualności – również w oparciu o media, fantastykę naukową czy społeczności internetowe.

Kim był Parowski i jak analizował seksualność?

Juliusz Parowski, znany przede wszystkim jako promotor polskiej fantastyki i redaktor kultowej serii literackiej, nie bał się kontrowersyjnych zagadnień. W swoich analizach postaci literackich i światów sci-fi, Parowski stawiał pytania o to, jak nowe technologie wpływają na przeżywanie seksualności. Interesowało go, jak maszyny, cyborgi, androidy i istoty z innych rzeczywistości przełamują tradycyjne podziały na kobiecość, męskość, normę i dewiację.

Sugerował, że zachwyt technologią często ukrywa trudności w prawdziwym, ludzkim kontakcie. Parowski nie krył ironii wobec powierzchownego przedstawiania seksualności w mediach – często sprowadzanego do mitycznej funkcji orgazmu jako „końca” i „celu” seksualnego doświadczenia.

Mit orgazmu – skąd się wziął i co naprawdę oznacza?

Tzw. „mit orgazmu” to przekonanie, że orgazm jest nieodłącznym elementem udanego życia seksualnego, a jego brak świadczy o „niespełnieniu” lub dysfunkcji. W rzeczywistości jednak seksualność jest znacznie bardziej złożona. Parowski kwestionował tę uproszczoną wizję, wskazując, że kultura popularna – w tym cyberkultura – promuje ujednoliconą, często męskocentryczną wizję seksualności, w której orgazm staje się towarem, efektem do „osiągnięcia” zgodnie z wytycznymi.

To przełożenie jednostkowego przeżycia na mierzalny wynik ma swoje korzenie nie tylko w pornografii, ale również w niektórych formach medykalizacji seksualności. Parowski, analizując science fiction, pokazywał, że wirtualne doświadczenia seksualne często wyprzedzają potrzebę zrozumienia drugiego człowieka – jego ciała, emocji i preferencji.

Fantastyka jako przestrzeń testowania granic seksualności

Światy przedstawione w literaturze i filmach sci-fi to doskonała przestrzeń do eksplorowania alternatywnych modeli seksualności. Parowski dostrzegał w nich symulacje lub projekcje przyszłych zachowań społecznych, które często kwestionują normy heteronormatywne, binarność płci, a nawet fizyczność w ogólnym ujęciu.

Cyborgi, sztuczna inteligencja, sylwetki transhumanistyczne – wszystkie te postacie pojawiają się w utworach jako symbole cielesności oderwanej od biologicznej potrzeby przeżywania seksualności według narzuconych scenariuszy. Dzięki temu możliwa staje się refleksja nad wyborem, orientacją czy emocją, która nie musi mieć fizycznej formy, a mimo to wpływa na sposób, w jaki rozumiemy siebie i swoje potrzeby.

Seksualność bez kontaktu fizycznego – czy to jeszcze intymność?

W epoce randek online, komunikatorów głosowych, seks-kamerek i cyfrowych związków, coraz częściej zadajemy sobie pytanie: czym właściwie jest intymność? Czy można jej doświadczyć przez ekran? Z jednej strony technologia umożliwia bliskość osobom oddalonym geograficznie, z drugiej – wprowadza ryzyko powierzchowności i projekcji, zamiast rzeczywistej relacji.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na kluczowe aspekty, jakie definiują autentyczną intymność w cyfrowym świecie:

• Otwartość emocjonalna (nie tylko cielesna)
• Umiejętność słuchania i reagowania
• Dobrowolność kontaktu i zgody
• Brak presji na „wynik” w sferze erotycznej (czyli np. osiągnięcie orgazmu)
• Zdolność do akceptacji form relacji innych niż tradycyjna monogamia

Rozważania Parowskiego wskazywały, że prawdziwa seksualność zaczyna się tam, gdzie kończy się obowiązek „spełnienia” i „realizacji normy”. Cyberprzestrzeń natomiast, wbrew oczekiwaniom, często pogłębia nasze zagubienie zamiast oferować wyzwolenie.

Wirtualne fantazje kontra fizyczna rzeczywistość

Technologie rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej pozwalają na niezwykle realistyczne symulacje doznań erotycznych. Można stworzyć partnera cyfrowego, który „zaspokoi” nasze potrzeby – ale czy to oznacza, że intymność została osiągnięta? I gdzie w tym wszystkim człowiek?

Fascynacja tym, co wirtualne, często maskuje lęk przed fizycznością – przed bliskością, zapachem, niedoskonałością. Kontakt z realnym człowiekiem wymaga odwagi i kompromisu. Parowski zauważał, że fantastyka często portretuje idealne, ale nierealne postacie – przezroczyste pod względem emocji, perfekcyjne ciała, wytrenowane w przyjemności androidy. To tworzy fałszywe wyobrażenie, że seksualność może być „obsłużona” przez maszynę, bez potrzeby rozwijania empatii i komunikacji.

Przemiany tożsamości seksualnej w kulturze cyfrowej

Jednym z najważniejszych aspektów cyberkultury jest to, że daje przestrzeń do eksperymentów tożsamościowych. Osoby mogą wcielać się w różne role – także płciowe – zarówno w grach, jak i społecznościach internetowych. Niektóre osoby, które nie odnajdują się w świecie materialnym, w cyfrowym środowisku odkrywają siebie na nowo.

Z drugiej strony, właśnie dlatego coraz pilniejsza staje się potrzeba rozróżnienia między doświadczeniem rzeczywistym a symbolicznym – między tym, kim jesteśmy w sieci, a tym, kim jesteśmy w relacjach intymnych. Świadomość własnych granic i potrzeb seksualnych staje się kluczowa, zwłaszcza w świecie, który może symulować niemal każde doznanie.

Edukacja seksualna a cyberkultura – nowe wyzwania

Współczesna edukacja seksualna powinna uwzględniać nie tylko biologiczne aspekty życia intymnego, ale również zmieniające się realia kulturowe. Parowski jasno zaznaczał, że brak rzetelnych źródeł wiedzy sprawia, iż młodzież chętniej sięga po pornografię niż po rozmowę z kimś zaufanym. To prowadzi do fałszywych wyobrażeń nie tylko o seksie, lecz także o związkach i ciele.

W dobie cyfrowej, edukacja seksualna powinna:

• Uczyć rozpoznawania i wyrażania emocji
• Mówić o zgodzie, granicach i asertywności
• Podejmować temat orientacji i tożsamości
• Odróżniać fikcję od realnych oczekiwań
• Zachęcać do autorefleksji i rozwoju samoświadomości

Cyberkultura może być wsparciem w tym procesie – jeśli korzystamy z niej mądrze, świadomie i krytycznie.

Cyborg w lustrze, czyli przyszłość relacji erotycznych

Na koniec warto zadać pytanie: czy zmierzamy ku czasom, w których człowiek zwiąże się na stałe z bytem cyfrowym? W pewnym sensie już to robimy – oddając znaczną część naszej intymności maszynom, algorytmom i ekranom. Parowski nie widział w tym jednak jednoznacznego zagrożenia. Traktował to jako nową odsłonę ludzkiej kreatywności i potrzeb emocjonalnych, które zmieniają się wraz z narzędziami, jakimi się posługujemy.

Niepokój pojawia się dopiero wtedy, kiedy technologia nie służy poznaniu siebie, ale staje się zastępnikiem czegoś, czego braku nie potrafimy nazwać: bliskości, akceptacji, czułości, wspólnego milczenia.

Cyberkultura, mimo że pełna udoskonaleń i symulacji, nie zwalnia nas z trudnych pytań o to, kim jesteśmy i czego naprawdę szukamy. Parowski przestrzegał przed zbyt łatwym szukaniem odpowiedzi – szczególnie tam, gdzie seksualność staje się produktem, a nie doświadczeniem.