Czy dzisiejsza Turcja to kontynuacja Imperium Osmańskiego? Odpowiedź na pytanie nie wydaje się prosta. W wielu podręcznikach historii tego kraju widać ciągłość między państwem sułtanów a republiką stworzoną przez Atatürka (1923). Często w historiografii przyjmuje się teorię długiego trwania państw i narodów. Historia państwa jest zazwyczaj opisana „terytorialnie”. Badacze opisują dzieje danego kraju oraz ludów i narodów, które zamieszkiwały to terytorium od czasów antyku aż do współczesności. Wynika to z uproszczonego sposobu patrzenia na historię państw i narodów. Dzisiejsza Grecja nie jest przecież kontynuacją dziejów antycznych Greków. Włochy zaś nie są spadkobiercami cesarstwa rzymskiego.
Świetnie ukazał ten problem Timothy Snyder w książce Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569–1999 (2003, wyd. pol. 2006). Według amerykańskiego badacza Rzeczypospolita Obojga Narodów (i związana z nią idea państwowa) ewoluowała w cztery współczesne państwa narodowe: Polskę, Litwę, Ukrainę i Białoruś. Według Snydera II Rzeczpospolita miała za wiele wspólnego z państwem z lat 1569–1795. Rzeczpospolita Obojga Narodów była bowiem federacją dwóch państw: Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Oba kraje były rządzone przez szlachtę różnego pochodzenia etnicznego i wyznania religijnego. Rozbiory i XIX wiek przyniosły generalną zmianę na terenach dawnej Rzeczpospolitej. II Rzeczpospolita z lat 1918–1939 nie była więc kontynuacją państwa z niszczonego przez rozbiory w XVIII wieku. Identycznie PRL nie był kontynuacją II Rzeczpospolitej. Z kolei III Rzeczpospolita nawiązuje do II RP jedynie ideą, bo pod względem prawnym jest kontynuacją PRL.
Warto spojrzeć na przykład Imperium Osmanów, który jest podobny do przytoczonego przykładu Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Nazwa „Imperium Osmańskie” (w historiografii była używana też nazwa Ottomańskie) jest pochodzenia europejskiego i nigdy nie była używana przez samych Osmanów w stosunku do swojego państwa. Na użytek wewnętrzny stosowano nazwy – Wysoką Portą albo Państwo Domu Osmanów. Mieszkańcy imperium dla podkreślenia swojego związku z dynastią sułtanów nazywali się Osmanami (a nie Turkami). Trzeba podkreślić, że różne plemiona tureckie już od wczesnego średniowiecza tworzyły różne organizmy państwowe. Pierwszy kaganat turecki istniał w latach 552–604 na stepach Mongolii i Kazachstanu. Rozpadł się on następnie na wschodni i zachodni. Drugi kaganat turecki związek plemion tureckich istniał w kolei w 681–742. Te związki plemienne trudno uznać za część historii Turcji, choć były to przecież ludy tureckie. Dość sporą karierę zrobili Turcy Seldżuccy. Byli oni twórcami imperium Wielkich Seldżuków, które istniało w latach 1037–1157 w Azji Zachodniej. Wielcy Seldżucy nie są jednak częścią historii Turcji, a nie nawet historii Osmanów.
Imperium Osmańskie uważało się jednak za kontynuatorów sułtanatu Ar-Rumu („Kraj Rzymian”), istniejącego w Azji Mniejszej w latach ok. 1081–1308. Państwo Osmanów powstało właśnie w wyniku rozpadu państwa Małych Seldżuków ze stolicą w Ikonium. Czy jednak Sułtanat Ar – Rum był Turcją? Stanowczo nie choć jest częścią jej historii, istniał bowiem na terenie Azji Mniejszej.
W wyniku rozpadu państwa Małych Seldżuków w Azji Mniejszej powstało kilkanaście państewek plemiennych wśród koczowników tureckich. Ci skupieni wokół emira Osmana (ok. 1299–ok. 1324) bez względu na pochodzenie uważali się za Osmanów. Faktycznie za jego rządów większość jego poddanych stanowili koczownicy tureccy i muzułmanie, lecz niedługo zaszły radykalne zmiany. Po podboju przez Osmanów: Bałkanów, Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (XV–XVI w.) nastąpiła generalna zmiana struktury narodowościo-etnicznej oraz religijnej tego państwa. Nawet sama dynastia miała charakter mieszany. Żony sułtanów pochodziły przecież z rodzin albańskich, greckich, słowiańskich czy ormiańskich.
Jeżeli dzisiejszą Turcję zamieszkują głównie Turcy i Kurdowie to już zupełnie inaczej było w sułtanacie Osmanów. Było to wielonarodowe, kosmopolityczne państwo, co prawda rządzone przez muzułmanów, ale ogromny udział miały w nim mniejszości. Dużą rolę polityczną, gospodarczą, a także szpiegowską odgrywali Grecy. Wspomnieć należy tu zwłaszcza o Fanariotach (od dzielnicy Fanar w Stambule). Greccy arystokraci byli poliglotami. Często służyli jako tłumacze albo ambasadorowie sułtana przy obcych dworach. Ich lojalność była tak duża, że w okresie 1683–1821 to właśnie oni byli wyznaczani przez Stambuł na władców Mołdawii i Wołoszczyzny. Podobną rolę w handlu odgrywali Ormianie. W Egipcie bardzo istotni byli chrześcijańscy Koptowie. Dzisiejsza Turcja nie ma nic z tej wielokulturowości oraz tolerancji. To kraj, w którym są zamykane prawosławne greckie cerkwie. Nie ma to nic wspólnego z mocną pozycją ortodoksyjnych chrześcijan w kraju sułtanów.
Kraj ze stolicą w Ankarze różni prawie wszystko od imperium Osmanów. Przede wszystkim jest to zupełnie inne terytorium. W 1683 r. państwo rządzone przez sułtanów obejmowało 5 200 000 kilometrów kwadratowych na trzech kontynentach. Powierzchnia dzisiejszej Turcji to jedynie 783 562 kilometry kwadratoww w Azji Mniejszej i Wschodniej Tracji. Imperium Osmańskie i dzisiejszą Turcja to także inne języki. W imperium osmańskim używano języka osmańskotureckiego, który był zapisywany zmodyfikowanym alfabetem perso-arabskim. Dzisiejszy język turecki różni się bardzo od mowy Osmanów, że dla współczesnego Turka jest on językiem obcym. Zapisywany jest zresztą alfabetem łacińskim. Oczyszczono go też z obcych wpływów w latach dwudziestych pod wpływem Kemala Paszy.
Kolejnym elementem, który różni republikę turecką od państwa sułtanów, są sprawy religijne. Islam był co prawda dominującą religią, ale nie jedyną. Wśród mieszkańców podlegających władcy Stambułu mamy różne odłamy chrześcijaństwa, judaizmu. Nowoczesna Turcja to państwo świeckie. Kemal Pasza wprowadził wiele reform mających na celu europeizacje Turcji. Wprowadził kalendarz gregoriański, alfabet łaciński, wprowadził nazwiska, dopuścił do edukacji kobiety oraz zlikwidował instytucję kalifatu. W praktyce stworzył państwo, które stało się zaprzeczeniem sułtanatu Osmanów.
Sama nazwa „Turcja“ pojawiła się po raz pierwszy w okresie wypraw krzyżowych. Łacińscy krzyżowcy Turkami nazywali wszystkich muzułmanów poza Arabami. Nazwę Türkiye spopularyzował Atatürk. Stała się ona oficjalną nazwą kraju na mocy konstytucji z 1924 roku. Oczywiście Turcja pod względem prawnym stała się kontynuatorem państwa osmańskiego. Trudno jednak mówić o prostej kontynuacji pod innymi względami.